Yeni Yönetmelik Neler Getiriyor?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yeni “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”, Resmi Gazete’de yayınlandı. 1 Ocak 2018 itibarıyla devreye girecek yönetmelik, uygulamada farklılıklar içeriyor. Bu alanda Türkiye’nin ilk yetkilendirilmiş kuruluşu ÇEVKO Vakfı, yeni yönetmeliğin uygulanmasında da öncülüğünü sürdürecek.

 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, uzun bir değerlendirme sürecinin ardından yeniden düzenlediği “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”, 27 Aralık 2017 günü Resmi Gazete’de yayınlandı. 1 Ocak 2018 itibarıyla yürürlüğe girecek olan yönetmelik, yürürlükte olan yönetmeliğin yerini alacak.   Yönetmeliğin, ambalaj atıklarının diğer atıklardan ayrı toplanması uygulamalarının daha etkin bir şekilde uygulanabilmesi amacına yönelik değişiklikler içerdiğini belirten ÇEVKO, Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, “Eski yönetmelik ile farklılıkları, uygulamada oluşacak değişiklikleri ve değerlendirmelerimizi içeren kapsamlı bir raporu, yakın zamanda üyelerimizle paylaşacağız” dedi.   Geri kazanım konusunun, sürdürülebilir çevre için önemine vurgu yapan Mete İmer, ÇEVKO Vakfı’nın, sanayideki bilgi birikimi ve lider rolüyle, yeni yönetmelikle ilgili uygulamalarda da öncülüğü sürdüreceğini sözlerine ekledi.   Yetkilendirilmiş kuruluş olarak ambalajlı ürün piyasaya süren firmaların geri kazanım yükümlülüklerini üstlendiklerini belirten İmer, “Temsil ettiğimiz piyasaya sürenler adına, ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması için yerel yönetimler ve lisanslı firmalarla birlikte çalışıyoruz. Bunun yanı sıra, iletişim, bilinçlendirme ve eğitim etkinlikleri düzenliyoruz” şeklinde konuştu.   1991 yılında kurulan ÇEVKO Vakfı, ambalaj atıklarının ekonomik ve düzenli geri kazanımı için sanayi, yerel yönetim ve tüketicilerin katkı ve katılımları ile sürdürülebilir bir geri kazanım sisteminin kurulmasına katkıda bulunmak amacıyla ülkemizin ilk yetkilendirilmiş kuruluşu olma özelliğini taşıyor.   Yeni Yönetmelik Neler Getiriyor? Yeni yönetmeliğin getirdiği temel değişiklikler, ana hatları ile şöyle sıralanıyor; Ülke genelinde plastik torba kullanımının azaltılmasına yönelik hedefler konulmuştur ve bu torbaların 1.1.2019’dan itibaren, internet üzerinden yapılan satışlar da dahil, tüketicilere ücretsiz temini yasaklanmıştır. Başka bir deyişle, plastik poşetler ancak bedeli ödenerek temin edilebilecektir.   Ambalaj atıklarının diğer atıklardan ayrı toplanması uygulamasından belediyelerin sorumlu olduğu daha net olarak tanımlanmıştır.   Ekonomik işletmelerin yapmaları gereken bildirimler için son tarih Mart ayı sonu olarak belirlenmiştir.   Piyasaya sürenlerin geri kazanım sorumluluğu için tanımlanan yıllık 3000 kg.’lık eşik değer, 1000 kg olarak güncellenmiştir.   Yurtiçinde piyasaya sürülecek cam, metal, plastik, kağıt/karton ambalajların belirli oranlarda yurtiçinde toplanan atıklardan ve/veya bu atıklardan elde edilen hammaddelerden üretilmesi zorunluluğu getirilmiştir.   Yetkilendirilmiş kuruluş bütçesinin, genel giderler dışında kalan kısmının belirli bir oranının ekipman, araç, eğitim, bilgilendirme faaliyetleri ile belediyelere altyapı desteği olarak aktarılması zorunluluğu getirilmiştir.   Yüz konut ve üzeri sitelerde, site yönetimleri tarafından ambalaj atıkları için belediye toplama sistemine uygun biriktirme ekipmanlarının yerleştirilmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Geri kazanım yükümlülüklerinin yerine getirilmesindeki hesaplama yönteminde değişiklikler yapılmıştır.   Geri kazanım hedeflerinin en az %80’inin sanayi dışındaki kaynaklardan sağlanması zorunluluğu getirilmiştir.   Piyasaya süren işletmelerin yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için depozito uygulaması veya yetkilendirilmiş kuruluşlarla anlaşması seçenekleri belirlenmiş, belediyeler ile anlaşma seçeneği kaldırılmıştır.   Yetkilendirilmiş kuruluşlar ile anlaşma yapmayı tercih eden piyasaya süren işletmeler için Haziran ayı sonu, son tarih olarak belirlenmiştir. Örneğin, 2018 yılında yetkilendirilmiş kuruluşlarla çalışma yöntemini tercih eden piyasaya sürenler 30.6.2018’den sonra bu amaçla sözleşme yapamayacaklardır.   Yetkilendirilmiş kuruluş olmak için gerekli temsiliyet payları değiştirilmiş ve yetkisi iptal edilen kuruluşlara iki yıl yeni başvuruda bulunmama yasağı getirilmiştir.   Toplama ekipmanlarının renkleri yeniden düzenlenmiştir. (Karışık ambalaj atığı: mavi, cam: yeşil ve/veya beyaz, kağıt: mavi, plastik: sarı, metal: gri)   Belediyelere, evsel atık toplamak için kullandığı araç kapasitesinin en az %20’si kadar ambalaj atığı toplama kapasitesi sahip araç bulundurması zorunluluğu getirilmiştir.   Belediyeler tarafından hazırlanan ambalaj atıkları yönetim planlarında ne kadar toplama hacmi oluşturulacağına, ne kadar konteyner konulacağına dair kriterler tanımlanmıştır.   Ambalaj atığı toplama ayırma ve geri dönüşüm tesislerine ilişkin kriterler güncellenmiş, toplama ayırma tesisleri üç sınıfa ayrılmıştır.   Önceki yönetmeliklerde de yer alan, Ambalaj Komisyonu etkinleştirilerek, yılda en az bir kez toplanır hale getirilmiştir.   Bakanlık, gerekli hallerde yönetmelikte tüm taraflara ait bilgi ve belgeleri yeminli mali müşavirlere inceletebilecektir.   Mevcut lisanslı toplama ayırma ve geri dönüşüm firmaları ,lisans süreleri bitene kadar faaliyetlerine devam edebileceklerdir.