“Perakendeciler Korunmalı”

MTSO 7 No’lu Perakende Gıda ve Muhtelif Ticaret Meslek Komitesi Üyeleri sektörde yaşanan sıkıntıların çözümü için taslak olarak bekleyen Alışveriş Merkezi ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmeliğin yürürlüğe konmasını bekliyor.

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 7 No’lu Perakende Gıda ve Muhtelif Ticaret Meslek Komitesi Üyeleri sektöre ilişkin değerlendirmeler yaptı. Komite Başkanı Ahmet Dülek, Başkan Yardımcısı Kamuran Demir, Meclis Üyeleri Şemsettin Bayar, Hayri Topçu, Mehmet Hasancaoğlu, Faysal Tatlı, Komite Üyeleri Halim Eren, Refik Tunç ve Selman Meygil; sektörün sorunlarını saptayıp, sıraladıkları çözüm önerileriyle göreve gelen hükümetten beklentilerini anlattı. Alışveriş Merkezi ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmeliğin acil olarak yürürlüğe konmasını beklediklerini kaydeden üyeler, yetişmiş personel bulma noktasında yaşadıkları sıkıntılardan düşen alım gücünün sektöre yansımasına, kontrolsüz artan zincir marketler ve seyyar satıcılardan finansmana ulaşımda yaşanan güçlüklere kadar birçok konuya değindi.    Dülek: “Alışveriş günleri düzenlenebilir” 7 No’lu Komite Başkanı ve Ahmet Dülek Toptan Gıda Sahibi Ahmet Dülek, insanların artık tüketim alışkanlıkları ve yaşam tarzlarının değiştiğini belirterek bu durumun alışveriş eğilimlerine de yansıdığını söyledi. “Örneğin bayramlar eskisi gibi kutlanmıyor. Tatil fırsatı olarak görülüp şehir dışına çıkılıyor. Bu nedenle bayram alışverişlerinin geçmiş yıllara göre azaldığını söyleyebilirim” diyen Dülek, sözlerini şöyle sürdürdü:  “İnsanların tüketim alışkanlarının değişmesi marketleri sıkıntıya sokuyor. Kadınların büyük bölümünün çalışmasıyla evlerde geçmişte olduğu gibi sulu yemek pişirilme oranı azaldı. Bunun yerine fast food alışkanlığı arttı. Bu da market alışverişlerini olumsuz etkiledi.”  Sektörün hareketlenmesi için geçmişte olduğu gibi yine alışveriş günleri düzenlenmesi önerisi getiren Dülek, bu etkinlikten istenen sonucun alınabilmesi için mutlaka yerel yönetimlerin desteğinin de olması gerektiğini vurguladı.    Demir: “Kalifiye personel bulmakta zorlanıyoruz” Komite Başkan Yardımcısı ve Marin Baharat Kuruyemiş Gıda Sahibi Kamuran Demir, kalifiye personele erişim noktasında yaşanan sıkıntıları paylaştı. Bu sorunun birçok sektörde yaşandığını hatırlatarak, uygun maaşlar verilmesine rağmen personel bulamadıklarını belirten Demir, çözüm olarak personel yetiştirilmesi için firma içerisinde usta öğreticilere yönelik destekler verilmesi gerektiğini söyledi. Geçmiş yıllarda gerçekleştirilen işbaşı eğitim programlarının da tekrar hayata geçirilmesi önerisinde bulunan Demir, önümüzdeki süreçte sorunun çözümü için Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim ve Kalkınma Vakfı ile işbirliği içinde çalışmayı düşündüklerini dile getirdi.    Bayar: “Rekabet için birleşmeliyiz” Komite Meclis Üyesi ve Ekobaymar Gıda Sahibi Şemsettin Bayar, zincir market sayılarındaki kontrolsüz artışa dikkat çekti. Bu durumun haksız rekabeti beraberinde getirdiğini kaydeden Bayar, “Ben kendi görevimde ne kadar başarılı olsam da hijyene, satış koşullarına dikkat etsem, personelimi en iyi şekilde eğitsem de zincir marketlerle fiyat konusunda mücadele edemeyeceğim için haksız rekabet kaçınılmaz oluyor” değerlendirmesini yaptı. Zincir marketlerin toplu alım yapması nedeniyle alırken kazandığını hatırlatan Bayar, yerel marketlerin miktarı düşük alımlarla yüksek fiyatla ulaştığı ürünü düşük fiyatla satmasının mümkün olamayacağını dile getirdi. Yerel marketlerin birleşerek kurulacak ortak bir şirketle gerek alım, gerekse depolamayı birlikte yapmadıkları sürece mücadelenin mümkün olmayacağına işaret eden Bayar, sektörü birlikte hareket etmeye davet etti.    Topçu: “Gerekli düzenlemeler vakit kaybedilmeden yapılmalı” Komite Meclis Üyesi ve Lale Gıda Maddeleri Sahibi Hayri Topçu ise beklenen Alışveriş Merkezi ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmeliğe değindi. Yıllardır zincir marketlerin sayısındaki kontrolsüz artıştan şikayetçi olduklarını hatırlatan Topçu, sektörün önerileri doğrultusunda hazırlanan bu yönetmelik taslağının hayat bulması halinde zincir mağazaların açılışına bir kriter getirilebileceğini belirtti. Kilometre bazlı, nüfusa dayalı mağaza açılması kriterleri getirilmesi gerektiğini kaydeden Topçu, “Artık yeni hükümet kuruldu ve hükümetimizden beklentimiz vakit kaybedilmeden, acil olarak, yerel marketlerin korunmasına öncelik verecek bu yönetmeliğin hayata geçirilmesidir” ifadelerini kullandı.    Hasancaoğlu: “Satışlar azaldı, cirolar arttı” Komite Meclis Üyesi ve Hasancaoğlu Sarnıç Gıda A.Ş Sahibi İshak Mehmet Hasancaoğlu artan enflasyonun sektöre etkilerini değerlendirdi. Marketlerde de restoranlarda genel olarak ürünlerin, adet bazında satışlarında yüzde 40’lara varan düşüşler yaşanmasına rağmen ciroların arttığını belirten Hasancaoğlu, seçimin etkisiyle insanların harcama yapmayı bırakıp bir dönem kredi çekerek ya da elindeki nakitlerle dolar ya da döviz almayı tercih ettiğini, gıda harcamalarını dahi kıstığını söyledi. Bu durumun piyasayı yavaşlattığını ifade eden Hasancaoğlu, alım gücünü artıracak tedbirler alınması gerektiğini ya da Perakende Yasasında yapılacak değişiklikle ürün fiyatlarının düzenlenip vatandaşın ürüne daha makul fiyatlarla erişiminin sağlanması gerektiğini söyledi.    Tatlı: “Finansmana erişim giderek zorlaşıyor” Komite Meclis Üyesi Faysal Tatlı finansmana erişimde yaşanan zorlukları anlattı. Gerek yükselen enflasyonun gerekse finansmana ulaşımın zorlaşmasının yeni yatırımların önüne geçtiğini dile getiren Tatlı, özellikle banka kredilerine ulaşamadıklarını söyledi. Kredi almak istediklerinde karşılaştıkları yüksek faiz oranları ya da uygulamada zorlanacakları taleplerle karşılaşmaları nedeniyle sıcak bakamadıklarını ifade eden Tatlı, “Kredilerin adı var ama ulaşmak isterseniz kendisini bulmak zor. Daha uygun koşullar getirilmesini bekliyoruz” diye konuştu.    Eren: “Gıda satışlarıyla ayakta kalıyoruz” 7 No’lu Komite Üyesi ve Toros Gıda Sahibi Halim Eren, sektörün her geçen gün daha fazla köşeye sıkıştığını söyledi. Özellikle temizlik ve deterjan gruplarında ciroların ciddi ölçüde düştüğünü kaydeden Eren, “Ciromuzun içinde temizliğin payı yüzde 40’lardan yüzde 20’lere geriledi” dedi. Zincir marketlerle rekabet edememeleri nedeniyle özellikle çocuk bezi satamaz duruma geldiklerini belirten Eren, zincir marketlerin her geçen gün daha agresif politikalar izlediklerini, yerel marketler olarak gıda satışları ile ayakta kalma mücadelesi verdiklerini vurguladı. Sektör temsilcileri birleşmeden bu sıkıntıları aşmanın mümkün görünmediğine değinen Eren, yaşanan aksaklıkların yasa ile kontrol altına alınabileceğini sözlerine ekledi.    Tunç: “Personele sigorta desteği verilebilir” Komite Üyesi ve Doğan Tunç Gıda Sahibi Refik Tunç ise sektörde yaşanan olumsuz gelişmelerin, işsizliği beraberinde getirdiğine değindi. “Yerel marketler 20 bin TL’lik ciroyla en az 8 kişi çalıştırırken zincir marketler 20 milyon TL’lik ciroyla 3 eleman çalıştırıyor. Bu bağlamda zincir marketlerin sayısındaki artış, işsizliğe de zemin hazırlıyor” dedi. Zincir marketlerin politika gereği daha çok kar odaklı çalıştığını, bu nedenle de yerel istihdamı göz ardı edebildiğini kaydeden Tunç, yerel marketlerinse önemli bir istihdam kapısı olabildiğine dikkat çekti. Ancak artan birçok maliyet ve ağırlaşan rekabet koşulları yanında işçi maliyetlerinin de yükselen asgari ücretin de işvereni zorlamaya başladığını belirten Tunç, yerel marketlerin ve iş imkanlarının korunabilmesi adına sektörde çalışan personel için önceki yıllardaki gibi yeniden sigorta desteği verilmesini talep ettiklerini söyledi.    Meygil: “Seyyar satıcıların sayısında ciddi artış oldu”  7 No’lu Komite Üyesi ve Sun Kuruyemiş Sahibi Selman Meygil ise sayısı kontrolsüz şekilde artmaya başlayan seyyar satıcılardan şikayetçi oldu. Artan ürün fiyatlarından sonra kayıt dışı çalışan seyyar satıcı sayısında da artış gözlemlediklerine değinen Meygil, denetim noktasındaki açıklar nedeniyle durumun böyle bir hal aldığını söyledi. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeler arasında denetimler sırasında anlaşmazlıklar olabildiğini kaydeden Meygil, bu durumu fırsat bilen kişilerce ruhsatsız çalışmanın arttığını belirterek, yaşanan gelişmelerin de rekabeti zorladığını söyledi.